Podstawowe wiadomości o płytkach ceramicznych.
PŁYTKI CERAMICZNE
Są to cienkie płytki otrzymane po wypaleniu z glin, krzemionek, topników metalicznych i niemetalicznych, barwników naturalnych (rudy metali), sole i innych surowców mineralnych produkowane w różnych formatach:
od 10x10mm do 1000x3000mm i kształtach:
kwadrat,prostokąt,prostokąty ze ściętymi rogami,kształty nieregularne służące do wykonywania podłóg i okładzin ściennych wewnętrznych i zewnetrznych. Płytki ceramiczne są twarde ( ale kruche!), wytrzymałe (ale nieodporne na uderzenia), higieniczne (ale z dobrej fabryki i dobrze dobrane), łatwe do czyszczenia (dotyczy płytek szkliwionych i smaltowanych), ognioodporne i niepalne. Wyjątkowa trwałość i parametry techniczne, bogata kolorystyka, mnogość formatów i różnorodność powierzchni stanowią o tym, że układa się je w obiektach użyteczności publicznej, budynkach przemysłowych, mieszkaniach i domach prywatnych.
KRYTERIA DOBORU PŁYTEK CERAMICZNYCH
Płytki ceramiczne,glazura,terakota,gres dobieramy zależnie od osobistych upodobań estetycznych, często kierując się obowiązującą modą. Zawsze jednak należy pamiętać, że ich wzór i kolorystyka powinny być dopasowane do kształtu i rozmiarów pomieszczenia, jego przeznaczenia, umeblowania jak również oświetlenia. Z technicznego punktu widzenia płytki ceramiczne muszą mieć właściwe parametry techniczne i cechy odpowiednie do oddziaływania mechanicznego, termicznego, chemicznego któremu będą poddane w konkretnym pomieszczeniu.
DOBÓR PŁYTEK CERAMICZNYCH DO MIESZKAŃ
Przedpokój i hol wejściowy to miejsca o najbardziej intensywnym ruchu pieszym, tu wchodzimy w obuwiu, które bywa zabrudzone (piasek,żwir,proszek), a więc zdecydujmy się na płytki ceramiczne w IV lub V klasie odporności na ścieranie. Aby uniknąć rozczarowania i niezadowolenia ze swoich wyborów, dobrze jest pamiętać o kilku innych ważnych informacjach. W miarę użytkowania powierzchnia płytek ceramicznych ulega ścieraniu i zwiększa się stopień zabrudzenia a brud jest bardziej widoczny na płytkach ceramicznych jasnych o jednolitym odcieniu niż na ciemnych o nieregularnym wzorze, powierzchnie błyszczące bardziej uwidaczniają zarysowania i w miejscach bardziej obciążonych ruchem z czasem mogą tracić blask. Nawet płytki gresowe (szczególnie polskich firm) czyszczone mechanicznie z dużą ilością środków ściernych już po 2-3 latach wykazują widoczne ślady zużycia. Pokoje i salony w pomieszczeniach o charakterze reprezentacyjnym powszechnie stosowane są płytki gres porcellanato zarówno szkliwione jak i nieszkliwione od IV stopnia ścieralności. Różnorodność formatów i kształtów kwadraty, prostokąty,trójkąty i elementy dekoracyjne i szeroka gama kolorystyczna dają duże możliwości architektoniczne. Dużym zainteresowaniem cieszą się gresy polerowane o idealnie gładkiej, przypominającej szkło powierzchni; ze względu na elegancki i wytworny wygląd znajdujące zastosowanie w pomieszczeniach o podwyższonym standardzie ( ze względu na elegancki i wytworny wygląd ). Płytki gresowe o polerowanej powierzchni mają mniejszą twardość (spada ona do 3 w skali Mosha) niż inne gresy, co oznacza , że odporność płytek ceramicznych o powierzchni polerowanej na zarysowania jest bardzo mała i podczas użytkowania i nieuniknionego zabrudzenia w miejscach bardziej uczęszczanych nastąpi zmatowienie powierzchni i wyraźna zmiana pierwotnego wyglądu.
Układanie płytek polerowanych zarówno polskich jak i chińskich w pomieszczeniach użytku publicznego to nieporozumienie. Błędna decyzja da znać o sobie w ciągu 2-3lat. Łazienka i toaleta tu posadzkę i okładziny ścian (zwykle glazura i terakota) czyścimy odkażamy aktywnymi chemicznie detergentami, tak więc płytki ceramiczne w tych pomieszczeniach muszą mieć wysoką odporność na kwasy i zasady.
Ponieważ w mieszkaniach zwykle chodzimy w miękkim obuwiu do wyłożenia podłogi wystarczają płytki ceramiczne z II klasy ścieralności. Kuchnia to szczególnie narażone na obciążenia mechaniczne przy spadaniu różnych przedmiotów pomieszczenie w domu, przy wyborze płytek ceramicznych na podłogę należy więc zwrócić uwagę na wymaganą wysoką odporność mechaniczną powierzchni (twardość). Zakładając, że w kuchni poruszamy się w miękkim obuwiu o małym stopniu zabrudzenia do wyłożenia podłogi wystarczają już płytki ceramiczne w III klasie ścieralności. Ściany w kuchni należy wyłożyć płytkami ceramicznymi o wysokiej odporności chemicznej, gdyż istnieją tu obciążenia chemiczne wiążące się ze środkami spożywczymi,tłuszczami o wysokiej temperaturze, zasadami, kwasami, barwnikami i agresywnie działającymi detergentami i środkami czyszczącymi. Najodpowiedniejsze do kuchni są gresy szkliwione ( porcellanato smaltato) o gładkiej powierzchni.
Balkony i tarasy ze względu na swoje parametry techniczne tj. minimalną nasiąkliwość gwarantującą mrozoodporność, oraz twardość 7 lub 8 w skali Mosha ( dla porównania : marmur-4,granit-6 ) idealnym materiałem ceramicznym są gresy (płytki gresowe). W warunkach klimatycznych naszego kraju najlepiej zdecydować się na płytki gresowe nieszkliwione,gresy smaltowane,gresy impregnowane powierzchniowo, swoim wyglądem imitujące naturalny kamień – głównie marmury , piaskowce i granity.
ZAŁĄCZNIK N(informacyjny ) do normy PN-ISO 13006:2001 Klasyfikacja płytek ceramicznych szkliwionych podłogowych wg odporności na ścieranie:
Klasa 0 płytki ceramiczne szkliwione tej klasy nie są przewidziane do wykładania podłóg
Klasa 1 płytki ceramiczne do pokrycia powierzchni podłóg, po których chodzi się w butach o miękkiej podeszwie lub boso i które nie są narażone na działanie materiałów ścierających ( np.łazienka i pokój bez bezpośredniego wejścia z zewnątrz ). Klasa 2 płytki ceramiczne do pokrycia powierzchni podłóg, po których powierzchni chodzi się w obuwiu z podeszwami miękkimi lub normalnymi i które bardziej narażone są na niewielkie ilości brudu oraz materiałów ścierających( np.pokoje mieszkalne w mieszkaniach, jadalnie Płytek ceramicznych tej klasy nie można stosować tam, gdzie chodzi się w butach nietypowych z zelówkami metalowymi lub podkutych.
Klasa 3 płytki ceramiczne do pokrycia powierzchni podłóg, po których chodzi się w butach z normalnymi podeszwami, z niewielkimi ilościami brudu i materiału ścierającego( np.kuchnie, hole,korytarze,balkony,loggie, tarasy. Płytek tej klasy nie można stosować tam, gdzie chodzi się w butach nietypowych, np. z zelówkami metalowymi lub podkutych.
Klasa 4 płytki ceramiczne do pokrycia powierzchni podłóg, po których odbywa się ruch normalny, na które wnoszone są niewielkie ilości materiału ścierającego tak, że warunki są bardziej surowe niż dla klasy 3 (np. wejścia,kuchnie,pomieszczenia handlowe, hotele,salony wystawowe i salony sprzedaży) W domach jednorodzinnych mogą być stosowane we wszystkich rodzajach pomieszczeń.
Klasa 5 płytki ceramiczne pokrycia powierzchni podłóg na narażanych na wzmożony ciągły ruch pieszy, gdzie wnoszone są cząstki materiału ścierającego ( np. miejsca publiczne, takie jak: centra handlowe, korytarze,lotniska, sale hotelowe,przejścia publiczne i hale przemysłowe ) Klasyfikacja ta ważna jest tylko dla wymienionych przykładów i w warunkach normalnych ( przy czym za warunki normalne uważa się sytuację, gdy schody i wejścia do pomieszczeń jak i chodniki przed budynkami są często zmywane, a obuwie normalne oznacza obuwie z gładką powierzchnią i nie podkute). Przy doborze płytek ceramicznych należy brać pod uwagę buty, typ ruchu oraz metody i możliwości czyszczenia. Wejścia do budynków należy zabezpieczyć przed przedostawaniem się materiału ścierającego przez położenie na podłodze wycieraczek. W ekstremalnych przypadkach ruchu o bardzo dużym natęzeniu z dużą ilością zanieczyszczeń ścierających muszą być brane pod uwagę płytki nieszkliwione z rodziny gresów. Dla płytek nieszkliwionych nie wprowadza się klas ścieralności.Tam gdzie istnieje realna możliwość występowania czynników mogących powodować uszkodzenia powierzchni niezamiatane i niekonserwowane posadzki po których przesuwane są sprzęty domowe o ostrych krawędziach ( typu stoły lub krzesła) dla bezpieczeństwa i aby zapobiec uszkodzeniu wykładziny, na posadzki należy zawsze stosować płytki o jedną klasę ścieralności wyższą niż podana w załączniku, a także kilka razy dziennie zamiatać podłogę, a przed wejściem montować wycieraczki.
DOBÓR PŁYTEK CERAMICZNYCH DO OBIEKTÓW UŻYTECZNOŚCI PUBLICZNEJ.
Posadzki w obiektach użyteczności publicznej podlegają wysokim obciążeniom mechanicznym i chemicznym. Powierzchnia stosowanych tu płytek ceramicznych powinna charakteryzować się wysoką twardością, odpornością na ścieranie, zaplamienia i czynniki chemiczne. Należy wnikliwie zastanowić się nad wyborem płytek błyszczących w miejscu gdzie wejście następuje prosto z dworu i wchodzący wnoszą na butach brud,ziarenka piasku i drobiny żwiru. Oczywisty jest fakt, że powierzchnia posadzki szybko ulegnie zmatowieniu. Podobnie zachowa się gres porcelanowy polerowany ponieważ jego piękna, błyszcząca powierzchnia jest bardziej niż powierzchnia gresu niepolerowanego narażona na zmatowienie (ma zwykle III stopień ścieralności),a zarysowania na nim są bardziej widoczne. Wybór płytek do tego typu pomieszczeń powinien dotyczyć płytek należących do IV lub wyższej klasy odporności na ścieranie. W celu przedłużenia żywotności użytkowania płytek i długoletniego zadowolenia z ich zastosowania zaleca się stosowanie wycieraczek i częste zmywanie powierzchni podłogi. Należy pamiętać, że powierzchnia płytek ceramicznych szkliwionych i polerowanych jest łatwa do czyszczenia, ale zaraz po zmyciu wodą bardzo śliska; dlatego stosując takie płytki na posadzki dobrze jest łączyć je z płytkami nieszkliwionymi lub niepolerowanymi.
DOBÓR PŁYTEK CERAMICZNYCH DO OBIEKTÓW PRZEMYSŁOWYCH.
Podłogi w obiektach przemysłowych i handlowych to powierzchnie: hal produkcyjnych, magazynów, sklepów i supermarketów, portów lotniczych, które narażone są na intensywny ruch pieszy oraz transport ciężkich ładunków przy pomocy wózków kołowych. We wszystkich tych przypadkach, aby osiągnąć dobre i trwałe rezultaty, należy odpowiednio zaprojektować ułożenie płytek. Należy zwrócić szczególną uwagę na wymagania wynikające ze specyficznych warunków, w jakich podłoga ta będzie eksploatowana. Należałoby tu planować płytki specjalnego zastosowania, a pod tym pojęciem mieści się cała gama płytek ceramicznych i akcesoriów mających zastosowanie jako płytka ceramiczna przemysłowa ( o podwyższonych parametrach mechanicznych i odporności na plamienie), basenowa ( o bardzo małej nasiąkliwości, odporności na ciągłe namaczanie i antypoślizgowe), kwaso-, i ługoodporne (o wysokiej odporności na kwasy i zasady. Właściwości związane z bezpieczeństwem użytkowania podłóg dotyczą w pierwszym rzędzie ich śliskości. Dotyczy to płytek ceramicznych podłogowych szkliwionych gładkich i powierzchni na których mogą wystąpić czynniki sprzyjające poślizgowi jak obrzeża basenów, łazienki (woda) ( płytki ceramiczne basenowe )czy pomieszczenia warsztatowe (smary i oleje), pomieszczenia przetwórstwa mięsnego,warzywno-owocowego i inne. Stosowane tu płytki ceramiczne powinny mieć powierzchnię strukturalną, antypoślizgową podzielone są na pięć grup od R9 do R13,a miarą jest średni kąt nachylenia powierzchni płytki ceramicznej,na której poruszająca się osoba w normowym obuwiu czuje się pewnie. Określa to norma ZH1/571-DIN51130. Posadzki z płytek ceramicznych w zakładach przemysłowych muszą być dokładnie i skutecznie czyszczone,zastosowane płytki ceramiczne muszą wykazywać wysoką odporność na ścieranie i wpływ czynników chemicznych, a ich twarda i ścisła powierzchnia powinna ograniczyć penetrację brudu i ułatwiać czyszczenie. We wszystkich pomieszczeniach, w których posadzka będzie narażona na zabrudzenia i duże obciążenie ruchem zaleca się stosowanie płytek ceramicznych nieszkliwionych typu gres. Są one jednorodne w całej masie, dlatego też nawet gdy ulegają ścieraniu nie zmieniają barwy. Płytki ceramiczne nieszkliwione są twarde, mają małą nasiąkliwość wodną, dużą wytrzymałość na zginanie, odporność na ścieranie i uderzenia. Niektórzy producenci płytek ceramicznych zalecają stosowanie środków ochronnych zabezpieczających powierzchnię zewnętrzną przed wchłanianiem brudu i powstawaniem plam.
Przy projektowaniu tego typu podłóg powinno się położyć nacisk na następujące zagadnienia:
1.Dobór płytek o odpowiednich właściwościach mechanicznych. Bardzo dobrymi właściwościami mechanicznymi charakteryzuje się gres porcellanato, materiał zwarty, jednorodny o bardzo małej nasiąkliwości wodnej oraz wysokiej odporności na zużycie i zginanie. Ważna jest także grubość płytek, im grubsza płytka tym większe obciążenie może ona wytrzymać. W ofercie są płytki o różnej grubości :6,7,8,9,10,12,13,15,16,18 i 22 mm. Środki transportu w zależności od typu i rozmiaru kół w różnym stopniu wpływają na użytkowanie podłogi. Największe obciążenia mechaniczne powstają przy używaniu kół metalowych o małej średnicy, natomiast najmniejsze przy kołach dużych z miękkiego materiału takiego jak opony.I dlatego do pomieszczeń w których przemieszczają się wózki widłowe (paleciaki)powinny być wykorzystywane gresy o grubości minimum 12 mm.
2.Wybór zwartego podłoża o wymaganej wytrzymałości i małym ugięciu ( dotyczy szczególnie podłóg w budynkach wielokontygnacyjnych), odpowiedniego do planowanych płytek.
3.Przygotowanie warstwy o odpowiedniej sztywności i rozkładzie obciążeń. Przy podatnym podłożu należy oddzielić płytę stropową od jastrychu warstwą ślizgową
4.Zastosowanie układania wibracyjnego o fugach elastycznych i stosowanie przerw dylatacyjnych zarówno powierzchniowych jak i konstrukcyjnych.
5.Uwzględnienie przerwy między zakończeniem układania podłóg a rozpoczęciem ich użytkowania. Chodzenie po posadzce dopuszczone jest po 7 dniach,natomiast pełne mechaniczne obciążenie po upływie 28 dni.